بررسی فقهی قرارداد آتی آب و هوا بر مبنای فقه امامیه

توضیح

ابزارهای مشتقه در بازارهای مالی برای پوشش انواع ریسک‌های پیش روی بنگاه‌های اقتصادی ایجاد شدند. این نوع از ابزارها، ابتدا تنها برای پوشش ریسک‌های مالی مثل نوسان قیمت دارایی، نرخ بهره، نرخ ارز و... ایجاد شدند اما به دلیل کارایی بسیار بالا توانستند در حوزه‌های دیگر مثل ریسک اعتباری، آب‌وهوا و بلایای طبیعی نیز وارد شوند. قرارداد آتی آب‌وهوا به عنوان یکی از ابزارهای نوظهور در بازار مشتقات، جایگاه بسیار مناسبی را در این بازار پیدا کرده است. قراردادهای آتی آب‌وهوا برای پوشش ریسک آب‌وهوا که برای بنگاه‌های اقتصادی نوسان فروش و بازدهی را به دنبال دارد استفاده می‌شود. در این پژوهش ابتدا تاریخچه و ادبیات موضوع مربوط به قرارداد آتی آب‌وهوا در ادبیات مالی متعارف شده و سپس با متدلوژی فقاهت به بررسی فقهی مد‌ل‌های رایج در مالی متعارف پرداخته شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که مدل اولیه این ابزار با اصول مالی اسلامی کاملاً منطبق می‌باشد اما مدل دوم و رایج این ابزار مالی با اصول صحت، لزوم، ممنوعیت ضرر، ممنوعیت ربا تعارضی ندارد ولی بر اساس اصول ممنوعیت اکل مال به باطل، ممنوعیت غرر و ممنوعیت قمار محل اشکال است. در پایان مقاله دو مدل جایگزین مطابق با اصول اسلامی برای این ابزار ارائه شده است.
واژه‌های کلیدی: قرارداد آتی، آب‌وهوا، پوشش ریسک، ممنوعیت غرر، ممنوعیت قمار