بررسی فقهی و حقوقی ماهیت بیعانه

توضیح

 ماهیت بیعانه هم در حقوق موضوعه و هم در میان فقها کمتر مورد توجه بوده و می تواند بحثی تازه و قابل تامل باشد. میان ماهیت بیعانه و دیگر نهادهای حقوقی شباهت های زیاد و ظریفی وجود دارد که گاه باعث شده است, ماهیت آنها در توجیه و بررسی ماهیت حقوقی بیعانه به کار گرفته شود, بدون عنایت به این امر که علاوه بر مشابهت ها, تفاوت هایی میان آنها نیز وجود دارد و ما در این نوشتار به آنها خواهیم پرداخت.به رغم سکوت قانون گذار و اجمال قانون مدنی در خصوص این موضوع, به صرف پرداخت بیعانه نمی توان قائل به انعقاد عقد بیع گردید, چرا که هنوز ایجاب و قبولی به صورت قطعی میان طرفین صورت نگرفته است و به تبع آن, آثار عقد بیع را نیز نخواهد داشت. وجه التزام, تعهد یک طرفی به بیع, تعهد متقابل به بیع, عقد معلق و امثال آنها نیز نمی توانند قالب های مناسبی برای توجیه بیعانه باشند. به همین دلیل با توجه به ادله فقهی و مبانی حقوق ایران در این باره و بررسی آنها به این نتیجه می رسیم که بیعانه ماهیت خاص و مختص به خود را دارد و به عنوان پرداخت مقداری از کل ثمن معامله محسوب می گردد و در صورت تشکیل عقد در آینده, جزء ثمن اصلی قرار می گیرد.
واژه‌های کلیدی: بیعانه، بیع عربون، وجه التزام، شرط ابتدایی، تعهد به بیع