عنوان
بررسی مبانی فقهی قابلیّت مطالبه خسارت تأخیر تأدیه از دیدگاه مذاهب اسلامی
نویسنده
ناشر
فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال 1391، شماره 1، ص.: 61-82.
تاریخ نشر
1391
توضیح
در این تحقیق، مبانی فقهی قابلیّت مطالبهی خسارت تأخیر تأدیه از باب ضمانات قهری، قواعدعمومی معاملات، قواعد فقهی و ادلّهی اصولی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بر اساس این مبانی میتوان گفت که پول صرفاً مالی مثلی نیست تا قواعد و آثار اموال مثلی در خصوص آن اجرا شود، بلکه میتوان با قیاس پول بر کالاهای تجاری، قیاس مماطله بر غصب، اتلاف مال غیر و فراهم کردن سبب ورود ضرر به دیگری، قواعد فقهی لاضرر، نفی حرج، منع أکل اموال به باطل و ... اصول مسلّم شریعت از قبیل عدالت، نفی غرر و جهالت در قراردادها، وفای به عهد و ادلّه ای مانند: حکم عرف، استسحان، مقاصد شریعت و مصالح مرسله واین واقعیّت که ماهیّت پولهای اعتباری چیزی جز قدرت خرید نیست، به جبران خسارت تأخیر تأدیه ناشی از کاهش ارزش پول- حتّی فراتر از شرایط مقرّر در مادّهی522 قانون آئین دادرسی مدنی- حکم داد. وجود چنین حکمی در شرع، ضروری به نظر میرسد، چرا که عصر جدید، اقتضائات خود را دارد و محدود کردن احکام شرعی به ظاهر نصوص و اقوال مجتهدان صاحب مذهب موجب میشود که مخالفان شریعت، زبان به طعنه گشوده و نظام کامل و متقن حقوق اسلامی را به ناکارآمدی، کهنه پرستی متّهم کنند.
واژه های کلیدی: تأدیه دین، خسارت تأخیر، دیرکرد، عدم انجام تعهّد.