توضیح

پیشگفتار
بعضى از موضوع‏هاى احکام شرعى و مسائل مورد ابتلا توسط فقیهان و با تکیه بر منابع معتبر اجتهاد، مورد بررسى کارشناسانه قرار نگرفته است.در بررسیهاى انجام شده نیز یا به شرایط ز مانى و مکانى، اوضاع جغرافیایى و شرایط مخاطبان توجه نشده و یا در صورت توجه، احکام ارائه شده-علاوه بر آسیب‏پذیر بودن در برابر آراى پیشینیان-با شیوه‏اى احتیاطى اتخاذ شده‏اند.این شیوه اگر چه در بعضى جوامع و شرایط چندان مشکل‏آفرین نبوده ولى در بعضى از جوامع و شرایط دیگر، مشکل‏آفرین، طاقت‏فرسا و مستلزم عسر و حرج بوده است.بدیهى است که هیچگاه دشوارى یا سهولت رعایت یک حکم، نمى‏تواند حکم واقعى الهى آن را تغییر دهد، چنانکه عوامل ذهنى و خارجى، وسوسه‏ها، اعتراضهاى بى‏جاى افراد ناآگاه نیز نمى‏تواند اساس تغییر حکم قرار گیرد.
ملاک نشخیص احکام الهى، عوامل ذهنى و خارجى و نیز آسانى و سختى آن نیست.احکام الهى، مبانى، منابع و ضوابطى دارند که باید مطابق آنها مورد دقت کامل مجتهد قرار گیرند.
نظر اساسى ما این است که در برخى موارد، سهل پنداشتن یک موضوع، سبب عدم پژوهش کارشناسانه و عدم فحص از مبانى و موجب پایبندى مجتهد به احتیاط در مقام بیان احکام مى‏شود. پیامد این امر، عقب ماندن فقه اجتهادى از رویدادهاى زندگى و رکود آن است.پایبندى به احتیاط سبب مى‏گردد که برخى از جوانب موضوع، مجهول بماند و در نتیجه حکمى خلاف واقع بدست‏ آید.