به کارگیری سلاح های نامتعارف از منظر حقوق بین الملل کیفری و اسلام

توضیح

جنایت جنگی، به عنوان یک رفتار مجرمانه‌ی بین‌المللی دارای مصادیق متعددی است که در اساسنامه‌ی دیوان کیفری بین‌المللی مورد جرم‌انگاری قرار گرفته‌اند. برخی از مصادیق این جنایت مربوط به کاربرد نوعی از تسلیحات می‌باشد که در یک مخاصمه‌ی بین‌المللی ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. این دسته از سلاح‌ها به عنوان جنگ‌افزار غیر متعارف شامل اقسام متعددی از سلاح‌های شیمیایی، تسلیحات میکروبی، جنگ‌افزار هسته‌ای و مصادیقی از گلوله‌های انفجاری می‌باشند که سبب تحمیل درد و رنج بیهوده خواهند شد. جنایت به‌کارگیری سلاح‌های نامتعارف در زمره‌ی جرایم عمدی می‌باشد که در برخی اسناد بین‌المللی از جمله سند تأسیس دیوان کیفری بین‌المللی پیش‌بینی شده‌اند. در جنایات عمدی مزبور ضرورت دارد که مرتکب علاوه بر تعمد در ارتکاب آن، نسبت به اوضاع و احوال محیط بر جنایت نیز آگاهی داشته باشد. از منظر فقه اسلام ممنوعیت‌ها و محدودیت‌هایی در استفاده از ابزار جنگی وضع شده است. پیش‌بینی عدم مشروعیت به کارگیری برخی از ادوات نظامی به عنوان حکمی کلی که قابلیت تعمیم به مصادیق متعدد دارد، به منزله‌ی حکم اولیه است. از این‌ رو برای ممنوعیت به کارگیری این نوع از سلاح‌ها هچنان‌که ممکن است به اسناد مختلف بین‌المللی استناد کرد، می‌توان به آموزه‌های اسلامی و احکام شریعت توسل جست؛ احکام و قواعدی که ناظر بر موازین حقوق بشردوستانه می‌باشند. نتایج این بررسی که به شیوه‌ی تحلیلی– توصیفی صورت گرفته نشان می‌دهد مبنای نظری مورد قبول در منع و مجازات استفاده از تسلیحات نامتعارف مبتنی بر قواعد نسبتاً مشابه در شریعت اسلامی و نظام بین‌الملل کیفری است؛ قواعدی که منطبق بر منطق، شریعت عقلانی و مصالح جامعه‌ی بشری است.
واژه‌های کلیدی: جنایت جنگی، سلاح نامتعارف، کشتار جمعی، حقوق اسلام، حقوق بین‌الملل کیفری.