بیمه‌های اجتماعی و تعاونی در فقه مذاهب اسلامی

توضیح

همراه با تحولات روز افزون دنیا، پیمان نامه هایی در میان مردم رواج یافتند که در زمان شارع هیچ سابقه ای نداشتند. این پیمان نامه ها در لسان فقهای فریقین، «عقود غیر معین» نام گرفتند. برخی از این پیمانها همانند بیمه های اجتماعی و تعاونی جایگاه مهمی در زندگی معاصران یافته اند، به طوری که نظم و امنیت جامعه بدون آنها به مخاطره می افتد. به همین دلیل، نحوه مواجهه فقها با عقد بیمه به عنوان یک عقد غیر معین نیز بسیار حائز اهمیت خواهد بود. از این رو برخی از فقها با استناد به احکام حمایتی در فقه و فقدان تطابق این عقد با اصول کلی معامله حکم به بطلان آن دادند؛ در مقابل این جریان فقهی، برخی دیگر از حقوق دانان اسلامی نه تنها عقد بیمه را با چهارچوب کلی صحت هر معامله سازگار دیدند، بلکه این عقد را از نظر ماهوی به یکی از عقود رایج در زمان تشریع نزدیک دانستند. با وجود دیدگاه ها و روش های فقهای متاخر، نباید از شیوه های متقدمان در واکاوی این عقود غافل شد، بلکه برای نیل به هدف و مقصود باید از تمامی شیوه های قدیم و جدید به طور همه جانبه بهره برد.
واژه‌های کلیدی: بیمه‌های اجتماعی و تعاونی، فقه مقارن، عقود غیر معین، تکافل عمومی، مسائل مستحدثه، اصول کلی معامله