تاملی بر مبنا و رویکرد شورای نگهبان نسبت به صلاحیت‌ های غیر مصرح ولی‌ فقیه در قانون اساسی

توضیح

بررسی نظرها و رویه‏ی شورای نگهبان گویای تمثیلی بودن رویکرد این شورا نسبت به صلاحیت‏های مصرح ولی‏فقیه در قانون اساسی است. این رویکرد شورا پیش و پس از بازنگری در قانون اساسی و با اضافه ‏شدن قید «مطلقه» به اصل 57 قانون اساسی نیز تغییر نکرده است. با انجام پژوهشی توصیفی–تحلیلی، ضمن اثبات تمثیلی بودن صلاحیت‏های ولی‏فقیه در قانون اساسی از منظر شورای نگهبان، تلاش شد تا مبانی رویکرد شورا تبیین و تحلیل شود. براساس بررسی‏‏‌های انجام‏ گرفته، در مواردی کهشورای نگهبان به‏صورت ایجابی و بدواً، برخی امور غیرمصرح در قانون اساسی را از شئون ولی‏فقیه شناخته و هر گونه قانونگذاری مجلس در آن حوزه‏ها را منوط به اخذ اذن ایشان دانسته، مبنای نظرهای شورای نگهبان صلاحیت شرعی ولی‏فقیه به‏منظور اداره‏ی امور حسبه (ولایت خاصه) بوده است. در این موارد که در حد استثنا هستند، مستند به اصول قانون اساسی و رویه‏ی غالب شورای نگهبان، مجلس صلاحیت قانونگذاری در زمینه‏ی امور حسبه را دارد. اما در مواردی که شورای نگهبان به‏سبب اعمال اقتدار ولی‏فقیه در حوزه‏ای خاص، قانونگذاری مجلس در آن حوزه را منع کرده، مبنای نظرهای شورا برگرفته از پذیرش ولایت مطلقه فقیه بوده است که به ولی‏فقیه صلاحیت صدور حکم حکومتی می‏دهد. مبتنی بر اصول حقوقی، قانون اساسی و برخی نظرات شورای نگهبان، مجلس در چارچوب فرامین ولی‏فقیه صلاحیت قانونگذاری در این حوزه‏ ها را دارد.
واژه‌های کلیدی: شورای نگهبان، صلاحیت‏ های ولی ‏‏فقیه، صلاحیت‏ های غیرمصرح، قانون گذاری، مجلس شورای اسلامی