تأملی در تحقق ارتداد با حصول شک

توضیح

بسیاری از فقهای امامیه فتوا به قتل مسلمانی داده‌اند که در وجود خدا و رسول شک دارد. تنها دلیل این محکومیت -همان‌طور که برخی تصریح کرده‌اند- ارتداد است. یکی از ادلۀ ارتداد چنین فردی، منتفی شدن اعتبار شهادتین، در حق اوست؛ زیرا با حدوث شک، اقرار به وحدانیت و رسالت از بین می‌رود. ولی به نظر می‌رسد این دلیل ناتمام است؛ زیرا در شهادتین، احراز موافقت باطنی شرط نیست. از این رو اسلامِ تازه مسلمان‌ها حتی منافقین، توسط پیامبر اکرم$ مورد پذیرش قرار ‌گرفته است. بنابر این مسلمان شاک، محکوم به اسلام است؛ مگر اینکه جحد و انکار تحقق یابد. دلیل دیگری که برای ارتداد شاک بیان شده، ادلۀ خاصی است که در آنها به کفر شاک تصریح شده است. مقالۀ حاضر، در پی اثبات مخدوش بودن این ادله و ناتمام بودن دلالت آنها بر مدعا است، خصوصاً که در طرف مقابل، ادلۀ دیگری بر اسلام مسلمان شاک دلالت دارد.
واژه‌های کلیدی: اسلام، کفر، ارتداد، شک، شهادتین.