توضیح

شناساندن و گرداندن مجرم در محل وقوع رفتار مجرمانه به عنوان جزئی از واکنش اجتماعی سنتی و شناخته شده در جوامع محسوب می‌شود. در نظام حقوقی ما، ریشه چنین واکنشی در بحث فقهی تشهیر قابل ملاحظه و بررسی است. تشهیر؛ و «مجرم‌گردانی» به عنوان ابزار و شیوه‌ای برای این نهاد، همچون بسیاری از واکنش‌های اچتماعی دیگر در قبال پدیده مجرمانه می‌تواند واجد آثار متفاوتی باشد و چالش‌هایی را به دنبال داشته باشد؛ اهمیت واکاوی دقیق و تبیین این موضوع از منظر حقوق کیفری، زمانی دوچندان و نمایان می‌شود که چنین رویکردی به بخشی از واکنش معمول در مورد مجرمانی خاص تبدیل شود. عدم تبیین دقیق چنین واکنشی در قالب سیاست کیفری متناسب و مبتنی بر اصول و قواعد حاکم بر نظام جزایی، این رویکرد را با ابهام و چالشی جدی مواجه ساخته و پرسش از جایگاه چنین اقدامی در فرآیند دادرسی و سیاست کیفری را به دنبال داشته است.
این مقاله با بررسی نهاد تشهیر به‌طور عام و مجرم‌گردانی به عنوان شیوه‌ای خاص؛ به منظور تبیین جایگاه چنین واکنشی در نظام کیفری جمهوری اسلامی ایران، با نیم‌نگاهی به ریشه فقهی و اندیشه حقوقی و اصول حاکم بر حقوق جزا، به این پدیده و چالش‌های پیش روی این سیاست کیفری پرداخته است.
واژه‌های کلیدی: مجرم‌گردانی، تعزیر، تشهیر، سیاست کیفری، عوام‌گرایی کیفری، اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها.