تبیین ماهیت پول در چهارچوب «نظریه اعتباریات علامه طباطبایی»

توضیح

در تاریخ تغییر و تحولات تکاملی پول به مرحله‌ای رسیدیم که اسکناس، که تا پیش از این رسید و حوالۀ پول طلا و نقره بود، عرف نگرش استقلالی به آن پیدا کرد و در ادامه با پیشرفت فناوری به نسخۀ الکترونیکی و دیجیتالی اسکناس و سکّه رسیدیم که بی‌ مادّه فیزیکی محض هستند؛ ازاین‌رو، این پرسش اساسی پیش آمد که پول کنونی از حیث ماهیت و حقیقت چیست؟ پاسخ به این پرسش هم برای اقتصاد اسلامی و هم برای اقتصاد متعارف غرب مهم و اساسی است. با مرور اجمالی نظریات ماهیت پول روشن است که اهم این تحلیل‌ها بر محور اعتباریات می‌گردند؛ بنابراین، برای فهم بهتر این تحلیل‌ها ابتدا با اعتبار و اعتباریات در فلسفه و ارتباط آن با شناخت ماهیت پول آشنا می شویم. سپس با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی به ارزیابی این تحلیل‌ها و ارائۀ شناختی کامل‌تر و صحیح‌تر از ماهیت پول با ابتنا بر رویکرد اعتباریات علامه طباطبایی (ره) و آموزه‌های امور عامه فلسفه و روش رئالیسم پرداخته می‌شود. آنگاه احکام فقهی و نتایج اقتصادی حاصل از عمل براساس این تحلیل‌ها بیان می‌شود که تأثیر زیادی بر اتخاذ سیاست‌های پولی مناسب در نظام اسلامی بر جا می‌گذارد.
واژه‌های کلیدی: اقتصاد اسلامی، ماهیت پول، اعتباریات، علامه طباطبایی.