عنوان
تسلیحات کشتار جمعی در مقام مقابله به مثل از نظر فقه
نویسنده
ناشر
فصلنامه پژوهشهای فقهی، زمستان ۱۳۹۷، شماره ۴، ص.: ۸۴۹-۸۸۴.
تاریخ نشر
۱۳۹۷
توضیح
تسلیحات کشتار جمعی شامل سلاح های هسته ای, میکروبی و بیولوژیک هستند. ویژگی مهم این تسلیحات, قدرت تخریب بسیار و تفکیک ناپذیری در اهداف است. فقها در بیان حکم اولیه به اتفاق به حرمت تولید و استفاده از این تسلیحات فتوا داده اند. از جمله عناوین ثانویه که تغیردهنده ی حکم خواهد بود, قاعده مقابله به مثل است. از دیگر عناوین ثانویه قاعده ی ضرورت است که با پیدایش آن, تکلیف مربوط از عهده ی مکلف برداشته می شود و نتیجه ی آن جواز ارتکاب فعل حرام است. آنچه از مبانی دینی و اسلامی استنباط می شود, آن است که استفاده از تسلیحات کشتارجمعی ذیل عناوین ثانویه نیز مجاز نیست. اگر هدف جنگ, تسلیم دشمن از طریق نبرد با نیروهای نظامی اوست, آسیب رسانی به کسانی که در جنگ مشارکتی ندارند, موجبات آسیب و تألم بی گناهان را فراهم خواهد آورد که امری بی فایده, غیرضروری و غیرانسانی محسوب می شود و تناسبی با ضرورت های نظامی نخواهد داشت. آنچه در کاربرد تسلیحات کشتارجمعی مشهود خواهد بود, کشتار مردم بی دفاع و تخریب اموال غیرنظامیان است که به دور از صحنه ی منازعه هستند و در حمایت حقوق اسلام قرار دارند, چرا که اصل تفکیک در اهداف, یکی از اصول مسلّم حاکم بر جهاد در اسلام محسوب می شود, به طوری که این اصل مورد اتفاق فقهای اسلام است. هدف از نگارش این مقاله, تبیین دیدگاه فقه امامیه در زمینه ی کاربرد تسلیحات کشتارجمعی ذیل عناوین ثانویه و در سایه ی قاعده ضرورت و مقابله به مثل است تا به این ترتیب علاوه بر پر کردن خلأ علمی در این امر, موضع اسلام در این موضوع روشن و از اظهارنظرهای بی اساس جلوگیری شود.
واژههای کلیدی: جهاد، سلاح کشتار جمعی، ضرورت، غیرنظامیان، مقابله بهمثل.