عنوان
تقسیم جنینى و شبیه سازى
نویسنده
ناشر
فصلنامه فقه، بهار 1385، شماره 47، ص.: 81-108.
تاریخ نشر
1385
توضیح
وقوع پدیده شبیه سازی در سال 1997م چالشی جدید فراروی علمای همه ادیان نهاد تا حکم دین درباره اقدام به این عمل و آثار مترتب بر آن را بیان نمایند. مقاله حاضر ابتدا به بررسی حکم تکلیفی شبیه سازی یا مشروعیت و عدم مشروعیت آن و پس از آن به حکم وضعی آن پرداخته که متکفل بیان حکم آثار مترتب بر شبیه سازی در صورت وقوع است. نویسنده مقاله به لحاظ اصولی, شبیه سازی انسانی را بی اشکال می داند و ادله مخالفان را رد می کند. وی شبیه سازی تک نسخه ای را برای انسان ـ با فاصله سنی ـ فاقد آثار منفی اجتماعی می داند, ولی معتقد است شبیه سازی گسترده قطعا به اختلال در نظام و نظم اجتماعی می انجامد و موجب تضییع حقوق فرد, تباهی عدالت و خروج جامعه انسانی از حالت طبیعی اش می گردد و از این باب حرام خواهد بود و خلاصه این که شبیه سازی حرمت اولیه ندارد و حرمت آن مقیّد به اختلال در نظام اجتماعی است. نیاز به همگامی با تحولات در زمینه شبیه سازی و تقسیم جنینی و ابراز حکم شرعی اهمیتی ویژه دارد. این دو مسئله از این بعد اهمیت دارند که آیا موجب تعدی به انسان ـ که خداوندش گرامی داشته و قوانین و شریعتی برای او قرار داده که او را به عدالت و کرامت می رساند ـ می شود یا نه؟ از این رو, در این دو موضوع از دو مدخل می توان وارد بحث شد: اول. نگریستن در حکم تکلیفی این دو; یعنی مشروعیت و عدم مشروعیت; دوم. بررسی حکم وضعی که متکفل بحث از آثار مترتب بر این گونه تصرفات در صورت وقوع است; مانند احکام نسب و نفقه و ارث و ازدواج; زیرا شرع, آثار تصرفات را حتی اگر ممنوع باشد, سازمان دهی می کند. در سال 1993م دانشمندان به کاری دست زدند که تقسیم جنینی نامیده شد و آن عبارت است از: تقسیم یک تخمک بارور شده به دو قسمت و سپس ترمیم جدار پوسته و تبدیل آن تخمک به دو تخمک بارور شده مستقل که از هرکدام از آن دو, یک جنین پدید می آید. در سال 1997م دانشمندان دستاوردی داشتند که شبیه سازی نام گرفت و آن عبارت است از تولید جنینی بدون کمک گرفتن از سلول جنسی مذکر و از راهی غیر جنسی, که کاملا مشابه صاحب آن هسته است. [در تولیدمثل به شیوه شبیه سازی, از همان ابتدا به جای سلول تخم ترکیب شده, هسته یک سلول 46 کروموزمی جایگزین هسته تخمک می شود و در رحم زن قرار می گیرد]. در این جا ابتدا به بررسی حکم شرعی این دو حالت و سپس حکم تقسیم جنینی از شبیه سازی می پردازیم.
واژههای کلیدی: شبیه سازی، جنین، آزمایش ژنتیک