تلقیح مصنوعی و وضعیت نسب مولود حاصل از آن در تأملات اندیشمندان فقه و حقوق

توضیح

تلقیح مصنوعى، یکى از پدیده هاى شگفت دنیاى مدرن است. با توجه به اینکه این بحث به طور خاص در زمره مباحث کتب فقهى فقهاى متقدم مطرح نشده است، مى تواند منشأ ایجاد مسائل مختلف فقهى و حقوقى باشد. هرچند در آغاز، برخى از اربابان ساحت فقه قائل به ممنوعیت مطلق در همه صور تلقیح مصنوعى بوده اند، یا بعضى دیگر از مراجع معظم تقلید در مقام افتا، حتى تلقیح نطفه زوج به زوجه شرعى و قانونى خود را محل تأمل و اشکال مى دانستند، اما با به رسمیت شناختن این مسئله به جواز از سوى برخى دیگر از صاحبان افتا، و شرعى و قانونى دانستن نسب اطفال ناشى از تلقیح مصنوعى، اختلافات نظرى عدیده اى به وجود آمد که دیدگاه هاى جدیدى را مطرح کرد و به بازخوانى بیانات شرعى پرداخته شد.
بررسى ها نشان مى دهد با وجود مخالفت پاره اى از فقیهان و صاحب نظران، دلایل استنادى به لحاظ نظرى براى اثبات مدعا تمام نیست و همه صور تلقیح مصنوعى، فاقد منع شرعى است. قول به جواز در انواع آن، که مطابق با نظر برخى از مراجع معظم تقلید همچون آیت اللّه خامنه اى است، قابل دفاع به نظر مى رسد. همچنین با مطمح نظر قرار دادن مصالح کودکان متولد از تلقیح مصنوعى، و مشروع و قانونى دانستن نسب این کودکان در همه اشکال تلقیح، مى توان گام بزرگى در راستاى رفع تبعیض و جلوگیرى از مشکلات بعدى در جامعه اسلامى برداشت.
واژه‌های کلیدی: تلقیح مصنوعى، فقه اهل بیت، حقوق موضوعه، جواز، حرمت، نسب.