ثبوت هلال؛ رویت یا محاسبه

توضیح

 انجام به موقع فرایض دینی امری لازم است. روزه نیز از جمله مهم ترین عبادات به شمار می رود. دانستن زمان آغاز و پایان ماه رمضان همواره یکی از مسایل مورد توجه و بحث انگیز بوده است. از جمله مسایل مطرح در این زمینه اعتبار یا عدم اعتبار محاسبات نجومی در ثبوت هلال است. از همان اوایل این مساله, موافقان و مخالفانی داشته است که با مرور زمان بر تعداد موافقان افزوده شده است. مخالفان برای اثبات ادعای خود به دلایلی چون نصوص وارده در این زمینه, اجماع, قاعده رفع حرج, ترجیح قطع بر ظن و عدم انضباط محاسبات نجومی استناد کرده اند. موافقان نیز به دلایلی چون نص, ترجیح قطع بر ظن, طریقیت رویت هلال و اخذ به قیاس اولی استدلال کرده اند. به نظر می رسد دلایل موافقان مقرون به صحت باشد به ویژه اگر محاسبات را در نفی – و نه اثبات – حجت بدانیم. یعنی اگر از دیدگاه محاسبات نجومی, رویت هلال محال باشد شهادت شهود باید بر توهم, سهو تعمد در کذب, اکراه و غیر آن حمل شود.
واژه‌های کلیدی: نجوم، روزه، هلال، رویت هلال، جواز، قطع، ظن، شهادت، طریقت، موضوعیت.