توضیح

در حقوق موضوعه ایران در کتاب سوم قانون مدنی، گرچه نامی از کارشناسی برده نشده، اما در قانون آیین دادرسی مدنی کارشناسی به عنوان یکی از ادلة اثبات دعوا مورد توجه قرار گرفته و احکام مربوط به آن در قانون یاد شده و در قوانین دیگر از جمله قوانین مربوط به کارشناسی بیان شده است. مع‌الوصف این پرسش قابل طرح است که آیا کارشناسی، دلیل محسوب شده و ماهیتی مستقل دارد یا در زمره اماره‌ها است یا قسمی از شهادت است؟ نویسندگان حقوقی که تاکنون به بحث درباره کارشناسی پرداخته‌اند، باصراحت پاسخی به پرسش اساسی مربوط به ماهیت کارشناسی نداده‌اند، ولی از این‌که بحث کارشناسی را جدای از شهادت و اماره مطرح ساخته‌اند، چنین استنباط می‌شود که تمایل به استقلال موضوع داشته‌اند. در این مقاله سعی شده است با روش توصیفی-تحلیلی، تحقیقی همه‌جانبه و کنکاشی دقیق درخصوص ماهیت کارشناسی و رابطة آن با سایر ادلة اثبات دعوا برای شناخت جایگاه کارشناسی در حقوق موضوعه صورت گیرد. هدف نیز این بوده که رویة واحدی ایجاد شود و ارزش رجوع به کارشناس در میان ادلة دیگر تعیین شود و نیز اساساً علم برای قضات محاکم در این زمینه ایجاد شود. در پژوهش حاضر بر تحلیل این موضوع و اثبات این امر تلاش شده است که کارشناسی به عنوان یک دلیل مستقل در کنار سایر ادلة اثبات دعوا، انکارناپذیر است.
واژه‌های کلیدی: کارشناسی، دلیل اثبات دعوا، اماره، شهادت، علم قاضی.