حد مسافت موجب قصر

توضیح

فقهای بزرگ شیعه از قدما و معاصرین در مورد حد مسافت موجب قصر نماز بر مسافر، بحث های علمی مفصل داشته اند.در روایات یک معیار زمانی برای قصر یعنی « طی مسیر یک روز» و سه معیار مکانی، « هشت فرسخ، دو برید و 24 میل» ذکر شده است که البته هر چهار معیار در زمان ائمه یکسان بوده است. امروزه هم که معیار زمانی با معیار مکانی متفاوت شده است، فقها می فرمایند معیار مکانی متبع است. اما این مسافت ها را چگونه بر واحدهای سنجش امروز تطبیق کنیم؟
یک راه این است که سراغ کلمات و اهل لغت برویم. در کلمات فقها هر میل چهار هزار ذراع معرفی شده است که اگر این ذراع را با ذراع ید حساب کنیم، چهار فرسخ بین 5/21 تا 24 کیلومتر خواهد شد. این مسافت با فتوای فقهای امروز مناسب است.
در این مسأله راه دیگری نیز برای به دست آوردن مسافت به کیلومتر، بیان شده است. در بسیاری از روایات وارد شده است که اهل مکه باید در عرفات نمازشان را شکسته بخوانند. فاصلة بین مکه تا عرفات در زمان ائمه بیش از بیست کیلومتر نبوده است. با توجه به این مطلب به این نتیجه می رسیم که هشت فرسخ بیش از بیست کیلومتر نیست.
این که فقهافرموده اند هر میل جهار هزار ذراع است، با راه دوم منافتی ندارد چرا که مراد از ذراع، ذراع ید نیست؛ بلکه ذراع اسود است که یک واحد حکومتی بوده است که در زمان مأمون تجدید شده بود. الزامی نیست که ذراع اسود حتماً با ذراع ید مساوی باشد. پس هشت فرسخ به معیار زمان ما بیش از چهل کیلومتر نیست.