حقوق اقلیت‌ها از منظر حقوق بشر معاصر و فقه اسلامی

توضیح

وجود اقلیت‌ها واقعیتی است که از قرن‌ها پیش در داخل بسیاری از کشورها وجود داشته و توجه به حقوق‌این اقلیت‌ها به عنوان جزئی از حقوق بشر، صرفا از اوایل قرن بیست میلادی آغاز شده و با تصویب منشور ملل متحد به اوج خود رسیده است. حال آنکه تا قبل از قرن بیست میلادی، حقوق اقلیت­ها جزء مسائل سیاسی محسوب شده و داخل در صلاحیت انحصاری دولت ها بوده است. رعایت حقوق اقلیت‌ها یکی از دغدغه های حقوق بشری و کنوانسیون‌های مختلف بین‌المللی است. در فقه اسلام نیز رعایت حقوق اقلیت‌ها، مورد توجه قرار گرفت است. فقه اسلام، با استفاده از منابع غنی اسلامی‌و با تاکید بر‌ایات و روایات و کلام معصومان، بارها و در بحث‌های مختلف بر اعطای حقوق اقلیت ها و‌ایجاد شرایط مطلوب زندگی برای آنان تصریح کرده که در پرتو آن، بسیاری از تنش ها، فروکش کرده است. با درک‌این مراتب،‌این مقاله کوشش کرده که اصول و مبانی حاکم بر حقوق اقلیت‌ها و از آن جمله اقلیت‌های مذهبی در حقوق بشر معاصر و فقه اسلامی‌را تجزیه و تحلیل نموده و ضمن بررسی‌اندیشه‌ها و مکاسب در‌این راستا، محدودیت‌های اقلیت‌های دینی در فقه اسلامی‌را بررسی کند. در نهایت‌این مقاله نتیجه گرفته که بحث و مقوله‌ی تبعیض در حقوق بین‌الملل در مورد حقوق بشر نفی شده و برای تحقق عدم تبعیض در حقوق اقلیت‌ها بر اصل مساوات و عدم تفاوت تأکید شده اما در حقوق اسلامی، تبعیض در مورد حقوق بشر نفی شده و برای تحقق عدم تبعیض بر اصل عدالت و عدم ظلم تأکید شده است، بنابراین در اکثریت موارد و موضوعات حقوق اقلیت‌ها از نظر هر دو نظام، همانند هم، نفی تبعیض را در حقوق مساوی و بدون تفاوت دیده‌اند، اما حقوق اسلامی‌در برخی موارد تفاوت در حقوق را پذیرفته است اما آن را تبعیض ندانسته و با اصل عدالت - که رعایت استحقاق‌ها در شرایط مساوی است - هماهنگی تلقی کرده است.
واژه های کلیدی: حقوق اقلیت ها، حقوق بین الملل، اقلیت های دینی، حقوق بشر.