حق شرعی نظارت مردم بر حکومت

توضیح

مردم در حکمرانی مصون از خطا نیستند و وقتی به قدرت می رسند, اغلب فاسد می شوند. نظارت بیرونی بر حکومت می تواند درصد خطا و فساد حکمرانان را به حداقل برساند. این راهکار عقلایی- که با ولایت انتصابی و مطلقه فقهاء نیز سازگار است, به امضای شارع رسیده و حضرت علی7 آن را به رسمیت شناخته است و از مصادیق بارز اهتمام به امور مسلمین شمرده می شود. علاوه بر آن, شارع برای مردم حقوقی را به رسمیت شناخته که لازمه اعمال آنها برخورداری مردم از حق نظارت بر حکومت است؛ از جمله 1. اقامه عدل, 2. مواخذه حاکمان, 3. دفاع از خود, 4. نصیحت کردن رهبران مسلمین و امر و نهی کردن آنان, 5. تشویق حاکم نیکوکار و ملامت حاکم بدکار, 6. سرپیچی از دستور حاکمان به معصیت و 7. عزل آنان. با نگاه حق گرا به فقه, باید گفت این موارد, از حقوق شرعی مردم بوده و حق نظارت بر حکومت را نیز برای آنان به رسمیت شناخته است.
واژه‌های کلیدی: حقوق شرعی مردم، نظارت، نظارت بر حکومت.