«حق» یا «ارزش» حیات؟:‌ نکاتی منطقی در باب ادعای حق بر حیات

توضیح

نظریه­ های موجهة حق این مفهوم را، مستقیم یا غیرمستقیم، بر اساس کرامت ذاتی انسان بنا می­ کنند. نظریة مبتنی بر اصلِ ماهویِ فلسفة ارزشِ ایمانوئل کانت قابل دفاع­ ترین نظریه در این حوزه می­ نماید. اصل یادشده بر غایت بودن حیات انسانی یا، به تعبیری سلبی، بر منع برخورد ابزاری با انسان دلالت می­ کند. لازمة این اصل "برابری ارزشی" انسان­ هاست. برابری ارزشی به نوبة خود مقتضی حمایت از برخی ادعاهای فردی و تضمین آنهاست. این ادعاها در تاریخ اندیشه و عمل انسان به «حق» ("حق­ داشتن" و نه "حق­ بودن") شهرت یافته ­اند. پیداست «ارزش» حیات انسان مبنای «حق» اوست. پرسش اکنون این است که آیا منطقاً می­ توان از «دلیل» (ارزش حیات انسان) با عنوان «مدعا» (حقوق بنیادین انسان) یاد کرد؟ این پرسش به حق­ مصونیت ­ها در برابر حبس ناموجه، شکنجه، مجازات اعدام، برده­ داری یا ضرب و جرح یا به حق ­ادعاها بر غذا، پوشاک، سرپناه یا درمان باز نمی­ گردد، بل به بنیاد این حق ­ها روی دارد.
واژه‌های کلیدی: کرامت ذاتی انسان، برابری ارزشی، حق، دلیل، مدعا