عنوان
حکومت و مشروعیت
نویسنده
ناشر
فصلنامه کتاب نقد، سال 1377، شماره 7، ص.: 42-77.
تاریخ نشر
1377
توضیح
چکیده:
برخی خواستهاند نقش مردم در حکومت اسلامی ــ در زمان غیبت ــ را پررنگتر کنند؛ از این رو گفتهاند آنچه از سوی خدا توسط امامان معصوم( علیهمالسلام ) به فقها واگذار شده، ولایت عامه است؛ یعنی نصب فقها همانند نصب معصومان برای حکومت و ولایت نیست، زیرا نصب امامان به گونهای خاص و معین بوده است فقها به عنوان کلی به ولایت منصوب شدهاند و برای معین شدن یک فقیه و واگذاری حکومت و ولایت به او باید از آرای مردم کمک گرفت؛ پس اصل مشروعیت از خداست، ولی تعیین فقیه برای حاکمیت به دست مردم است. اما در مقام بحث نظری باید گفت که احتمال عدم مقبولیت نظام اسلامی از سوی مردم، به دو صورت متصور است: اول: مردم با دین، مشکل داشته و به هیچ روی حکومت دینی را نپذیرند؛ در این صورت چه در مورد امام معصوم( علیهمالسلام ) و چه فقیه دارای شرایط حاکمیت حکومت دینی تحقق نخواهد یافت، زیرا شرط تحقق، پذیرش مردم است. پس تا امامان معصوم باشند این ایدهآل وجود دارد و نوبت به غیر آنان نمیرسد، اما در زمان غیبت که عملا چنین ایدهآلی در میان ما نیست و نمیتوانیم با او مرتبط باشیم تا از حکومتش بهرهمند گردیم، باید چه کنیم؟ در این زمینه آیات و روایاتی وجود دارد که تکلیف ما را روشن میکند، ولی چون ما در صدد بیان دلیل سادهای هستیم، فقط از خرد خوانندگان محترم کمک میگیریم و میپرسیم چه باید کرد؟ بدون تردید اگر ایدهآل را معصومان( علیهمالسلام ) بدانیم، عقل میگوید: در عصر غیبت کسی باید در رأس هرم قدرت باشد که از هر جهت به امام معصوم شبیهتر است؛ یعنی در دینشناسی، تقوا و صلاحیت برای اجرای احکام و قوانین اسلام، بهترین باشد.