عنوان
دفاع مشروع و مبانی مشروعیت آن
نویسنده
اصطلاحنامه
تجاوز | حق دفاع از خود | دفاع از مال | دفاع مشروع (Legitimate Defence)
ناشر
فصلنامه مطالعات حقوقی، سال 1389، شماره 2، ص.: 103-128.
تاریخ نشر
1389
توضیح
چکیده:
"اما به نظر میرسد ملاک برای تجویز دفاع را باید ناروا بودن تجاوز نسبت بهمدافع دانست،چرا که میتوان مواردی را تصور کرد که عملی براساس تجویزقانونگذار در موارد خاص قانونی و مشروع محسوب گردد،اما شخص مورد تجاوزهمچنان مجاز به دفع آن باشد مانند جایی که شخص مضطر برای رفع حالت اضطرار ازخود ناگزیر به نقض حقوق دیگری میشود. برای ایجاد یک توازن منطقی بین تجاوز شکل گرفته و واکنشی که از سوی فردبرای حفظ حقوق خود صورت میگیرد،در وهله اول احراز ضرورت اقدام دفاعیبعنوان تنها راه دفع تجاوز و در وهله دوم،وجود تناسب بین آن دو ضروری بنظرمیآید،در نتیجه برای اطلاق دفاع مشروع به یک عمل،وجود دو شرط ضرورت وتناسب لازم است که در ادامه مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ایرادی که به این نظریه وارد است اینکه،از یک سو در مواردی که مهاجم نسبتبه نتایج رفتارش آگاهی و شناخت کافی ندارد،مانند جایی که مهاجم فردی فاقد اهلیتاست یا در مقابل حمله ناشی از مسلوب الارادگی،مبنایی برای توجیه عمل مدافعوجود نخواهد داشت چرا که در چنین وضعیتهایی نمیتوان اقدام مهاجم را حمل بررضایت وی گرفت و با نبودن رضا در مهاجم نسبت به عمل مدافع،فردی که درمعرض تجاوز قرار گرفته است قادر به دفاع از حقوق خود نخواهد بود. گرچه ممکن است اقدام مدافع در دفع تجاوز آثاری مثبت برای جامعه به همراهداشته باشد؛اما انتقادی که به این نظریه وارد است اینکه،در نظر گرفتن دفاع به عنوانیک وظیفه نسبت به اجتماع بطور کلی ویژگی دفاع را به عنوان یک حق تحریفمیکند(سانگرو،2006:83)و دفاع شکلی تحمیلی در جهت حمایت از اجتماع بهخود خواهد گرفت تا اختیار در اعمال یک حق."
واژه های کلیدی: دفاع مشروع، دفاع، تجاوز، حق، مشروعیت، مدافع، دفع، مال، نظریه، حق دفاع