روش شناسی کشف مذاق شارع (مطالعه موردی حکم رجوع در هبه زوج به زوجه)

توضیح

مذاق شریعت ازجمله مستندات پرتکرار فقه برای دستیابی به حکم شرعی است؛ باوجوداین، سرفصل مستقلی در کتب فقهی و اصولی برای تنقیح این مبحث منعقد نشده است. مسئلۀ این نوشتار، رسیدن به تعریفی روشن و چگونگی کشف این مذاق در میدانِ اجتهاد و تفقه است. حاصل این جستار اینکه مذاق شارع عبارت است از: برایند فهم فقیه از شبکه‌ای از گزاره‌های دالّ بر نظام معرفتیِ دین، متضمن خصوصیات شارع و انسان و جامعه، مقاصد الشریعه، مجموعۀ آیات‌ الاحکام، مجموعۀ قواعد فقه، اولویت‌های شارع و مصلحت‌های او، اشباه و نظائرِ حکم با قرائت شیعی، مجموعۀ احکامِ قطعیِ تعیین‌کنندۀ مرزهای واجب و حرام، مجموعۀ احکام قطعیِ تعیین‌کنندۀ مطلوب شارع در زمینه مستحبات و مکروهات، اصل‌های عملی. در این جستار، مراحل پانزده‌گانه‌ای برای برایندگیری از موارد فوق، تبیین شده و در یک مطالعه موردی بر کشف مذاق شارع در مسئلۀ رجوع زوج از هبه به زوجه تطبیق داده شده است.
واژه‌های کلیدی: فقاهت و اجتهاد، روش‌شناسی، الگوریتم اجتهاد، مذاق شارع، هبه زوج.