سید یزدی فقیهی عرف نگر یا عرفیگرا؟

توضیح

کسانى مدعى شده‏اند که آیت الله سید محمد کاظم یزدى، فقیهى سکولار بوده است; نگارنده در این نوشتار ضمن تفکیک دو پدیده عرفْنگرى با عرفى‏گرایى، بر آن است که سید یزدى، فقیهى عرفْنگر بوده است نه عرفى‏گرا. عرفْنگرى، مفهومى شناخته شده در فقه اسلامى است; به معناى رجوع به عرف در مواردى که شریعت در آن‏ها ساکت است یا آن‏ها را به عرف احاله داده است. عرفى‏گرایى فرایندى است که طى آن، ضمن سلب نگاه قدسى و رازآلود به دین، تلاش مى‏شود رویکرد حقوقى در موضوعات مختلف، بر اساس دریافت‏هاى عرفى و عقلانیت جمعى، استوار گردد.
با نگاهى به آثار سید، به روشنى درمى‏یابیم که او به سان پیشینیانش، به عرف ارج مى‏نهد و آن را محور عمل قرار مى‏دهد; اما هیچ‏گاه براى آن، نقشى تشریع‏ساز و بدیل نصوص، قائل نیست. در حقیقت، سید یزدى همچون دیگر فقیهان امامى، به عرف ابزارى باور دارد، نه عرف مصدرساز یا عرف سندزا.
در این پژوهش با رویکرد توصیفى تحلیلى، چهار کتاب اصلى سید یعنى »عروه«، »تکمله عروه«، »حاشیه مکاسب« و »منجّزات مریض« او به عنوان متن‏هاى مورد مطالعه، انتخاب شده‏اند.
واژه‌های کلیدی: عرفى‏گرایى، سید محمد کاظم یزدى، سکولاریزم، عادت، عقل، سندیت.