شرط ضمان عامل در قرارداد مضاربه

توضیح

وجود مخاطره در فعالیتهای اقتصادی باعث شده تا صاحبان سرمایه به دنبال نوعی ضمانت اصل سرمایه خود باشند. این مسئله برای صاحبان داراییهای خـرد ماننـد سـپرده گـذاران بـانکی از اهمیـت بیشتری برخوردار است. با توجه بـه حرمـت ربـا در اسـلام، ایـده اسـتفاده از شـرط ضـمان سـرمایه در عقدهای اقتصادی و به طور خاص شرط ضمان عامل در قـرارداد مـضاربه مـورد توجـه اندیـشه وران و طراحان مالی اسلامی است. گرچه گروهی از فقیهـان شـرط ضـمان عامـل را صـحیح دانـسته انـد، امـا
گروهی دیگر این شرط را مخالف مقتضای عقد و باطل می دانند و برخی دیگر شرط ضمان را باعـث تبدیل قرارداد مضاربه به قرض و شراکت مالک در سود را در حکم ربا دانستهاند. مقاله حاضر با توجه به اهمیت و کاربرد شرط ضمان عامل و اختلاف آرا ی فقهی موجود در ایـن باره، کوشیده است تا ادله موافقان و مخالفان را نقد و بررسی کند. فرضیه تحقیق ایـن بـود کـه شـرط
ضمان عامل، مخالف مقتضای مضاربه بوده وباعـث تبـدیل قـرارداد مـضاربه بـه قـرض مـی شـود، امـا نتیجه های تحقیق نشان میدهد که: أ. گرچه شرط ضمان عامل ماهیت مضاربهرا نزدیک به قرض میکند اما به جهت تفاوت هایی تبدیل به قرض نمیشود؛
ب. مهمترین دلیل بر ممنوعیت شرط ضمان عامل عقد مضاربه، روایت هـای خـاص وارده در ایـن بـاره اسـت و دیگرادله از قدرت کافی برخوردارنیستند.
واژه‌های کلیدی: مضاربه، ضمانت سرمایه،عامل، شرط ضمان، قرض،ربا، مقتضای عقد