شورا و دموکراسی در اندیشه سیاسی معاصر شیعه

توضیح

موضوع نسبت مفهوم شورا با مفاهیم مشابه غربی در سده گذشته، از موضوعات مناقشه برانگیز در اندیشه سیاسی اسلام معاصر بوده است. در این راستا، مقاله حاضر با هدف بررسی و تحلیل رابطه شورا و دموکراسی، به طرح ایده ای نو در طبقه بندی دیدگاه های علمای معاصر شیعی ایرانی پرداخته است؛ رهیافت سیاسی تطبیق گرایانه، به جایگاه «عقل جمعی» در تحلیل رابطه شورا و دموکراسی می-پردازد. با توجه به این واقعیت تاریخ اندیشه که تجربه دموکراسی در ایران برخلاف سنت غربی با مفهوم «شورا» شروع می شود و با آن پیوند دارد، مسئله سازگاری و عدم سازگاری و انطباق و عدم انطباق دو مفهوم «شورا و دموکراسی» در اندیشه سیاسی معاصر شیعه و ایران مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. برآیند تحلیل ها نشان می دهد که علمای معاصر شیعی ضمن اذعان به اینکه شورا و دموکراسی به دو نظام معرفتی متفاوت تعلق دارند، بر این باورند که آموزه «شورا» ظرفیت دموکراتیک سازی جامعه اسلامی را دارد و به برداشتی دموکراتیک از اسلام می رسند. لذا با توجه به تحلیل های صورت گرفته، علمای معاصر شیعی ایرانی توانسته اند با استناد به عقل جمعی، تحلیلی ایجابی از «رابطه شورا و دموکراسی» به دست دهند.
واژهای کلیدی: شورا، اندیشه سیاسی شیعه، دموکراسی، عقل جمعی، رهیافت تطبیقی