طریقیت یا موضوعیت داشتن ادله اثباتی جرم در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ با رویکردی بر فقه

توضیح

موضوعیت و طریقیت ادلة اثبات جرم در فقه اسلامی از دیرباز محل اختلاف بوده است. بعضی از صاحبنظران با استناد به آیات و احادیث و آثار سلف و قاعدة تدرء الحدود پالشبهات» طرق اثبات جرم را محدود به موارد منصوص در شرع دانسته‌اند و توسعة ادلة اثبات را ناروا شمرده‌اند. در مقابل گروهی دیگر از صاحبنظران معتقدند که در منابع شرع» دلیلی برای حصر ادلة اثبات وجود ندارد. چون شرع اسلام نظام غایات و مقاصد و تامین مصالح مشروع است. لذا دستیابی به این اهداف را نمی‌توان در چند دلیل سنتی محدود نمود. قانون گذار برای اولین بار در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲سخن از موضوعیت برخی ادله شرعی از قبیل اقرار و شهادت به میان آورده است. این امر ممکن است در وهله نخست این معنا را به ذهن متبادر کند که قانونگذار می خواهد برای ادله شرعی مانند اقرار و شهادت» ارزش موضوعی ویژه قائل شود و بحث کشف حقیقت و طریقیت ادله مورد توجه قانونگذار نیست. اما با مداقه بر موادی از قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ که طی آن قانونگذارء مواردی را مطرح نموده است که قاضی باید به طور جدی به کشف حقیقت و طریقیت دلایل توجه کند و هرگز مجاز نیست چنانچه قرائن و امارات قضایی بر خلاف مفاد ادله شرعی باشند»ء به عنوان موضوعیت اقرار یا شهادتء به مفاد آن ترتیب اثر بدهد. برآیند نوشته حاضر نشان می دهد که با وجود تغییر واژگان قانون در مقررات اخیر التصویب» رویکرد کلی قانون که مبنای رویه قضایی موجود خواهد بود طریقیت دلایل در کشف جرم می‌باشد.
واژگان کلیدی: طریقیت، موضوعیت، دلایل اثبات، قانون مجازات اسلامی