توضیح

ولایت فقیه به‌عنوان نظریه‌ی سیاسی شیعه در عصر غیبت،‌ شاهد قرائت­های متعدّدی برای اداره‌ی جامعه در زمان­های مختلف بوده است. برخی از این قرائت­ها مانند قرائت "حسبه" و "ولایت عامّه فقیهان"‌ ذیل قرائت نظم غیرمردم­سالار قرار می­گیرد که به‌خاطر غلبه‌ی چارچوبی خاصّ از قدرت، مشروعیّت حکومت را در گرو حاکم قرار داده و سهم محدودی برای مشارکت سیاسی توده‌ی مردم قائل شده است؛ لذا ظرفیّت­ محدودی برای جلب مشارکت سیاسی حدّاکثری شهروندان دارد. برخی قرائت‌های دیگر مانند "ولایت مطلقه فقیه" و "ولایت انتخابی فقیه"‌ ذیل قرائت نظم مردم­سالار قرار گرفته و با عنایت به حاضر دیدن مردم در: تأسیس، اداره‌ی حکومت و نظارت‌بر حاکمان و کارگزاران‌،‌ از ظرفیت­های زیادی در جلب مشارکت سیاسی برخوردار هستند. این تحقیق ضمن تبیین مشروعیت تحقق نظریه‌ی ولایت فقیه ذیل این دو قرائت اساسی، و تمایز این قرائت­ها؛ ظرفیت­های هر قرائت را بر اساس مبانی و ادلّه‌ی آن مورد بررسی قرار می­دهد و بر این باور است که: قبض و بسط آزادی­ها و مشارکت­های سیاسی مردم و نخبگان بیش از آن‌که برعهده‌ی قوانین هر نظام یا تصمیم­های ولیّ فقیه باشد، به ظرفیت­های آن نظام (مبتنی‌بر مبانی و ادلّه‌ی قرائت از ولایت فقیه) مرتبط است.
واژه‌های کلیدی: نظم غیرمردم سالار، مردم سالاری، حسبه، ‌ولایت عامّه فقیهان، ولایت مطلقه فقیه، ولایت انتخابی.