توضیح

اگرچه «فقه اصطلاحى‏» در چارچوب خاص خود محصور است و فقط درباره صحت و فساد اعمال مکلفین بحث مى‏کند و آنچه از آداب وشرایط و احکام که متعلق به ظاهر اعمال است وظیفه علم فقه است،ولى فقهاى شیعه نوعا خود را در چارچوب تنگ آن محصور نکرده وعناصر اخلاقى و عرفانى و اعتقادى را نیز به فقه افزوده‏اند و آن‏را از جمود و تحجر خارج ساخته و بدان رونق و شکفتگى خاصى‏بخشیده‏اند و به همین جهت‏شیعه را از گرایش به عرفان کاذب وصوفیگرى باز داشته‏اند.
فقهاى شیعه با مطرح کردن شرط بودن «نیت‏» در صحت اعمال‏عبادى، فقه را از بحث ظاهر به باطن کشانده‏اند و «نیت‏» راامرى اختیارى و متعلق تکلیف دانسته‏اند. و گفته‏اند: نماز و هرعبادت دیگر را باید به قصد قربت‏یعنى براى اطاعت از فرمان خداانجام داد و لازم نیست «نیت‏» را به زبان آورد و یا در اول هرعبادت از قلب بگذراند، همین اندازه از اول تا آخر بداند که این‏عمل را براى خدا انجام مى‏دهد، کافى است. فى‏المثل «نیت‏» بایدتا آخر نماز ادامه داشته باشد و اگر طورى غافل شود که نداند چه‏مى‏کند، نمازش باطل است. هرکس براى «ریا» یعنى نشان دادن به‏مردم نماز یا عبادت دیگرى را انجام دهد، علاوه بر این که عبادتش‏باطل است، گناه کبیره نیز انجام داده است و اگر خدا و مردم هردو را در نظر بگیرد، باز عملش باطل و شرک به خداست و گناه‏کبیره است. اگر قسمتى از نماز را به قصد ریا انجام دهد نمازباطل است. خواه قسمت واجب باشد مثل حمد و سوره، یا مستحب مانندقنوت. اگر اصل نماز را براى خدا بخواند ولى به قصد ریا آن رادر مسجد یا در اول وقت‏یا با جماعت‏بجا آورد، باز هم گفته ‏اند نمازش باطل است (1) .
واژه های کلیدی: اخلاق، فقه، نماز ، شیعه، فقها، فقه شیعه، عرفانی، تصوف.