فقه انقلاب و خروج علیه حاکم جائر در فقه فریقین

توضیح

امروزه کشورهای عربی منطقه با انقلاب و موجی عظیم از خیزش و بیداری جوانان مسلمان علیه حاکمان جائر و طاغوتی روبه رو هستند که سال ها بر این کشورها استیلا داشته و مردم را به استثمار و استضعاف کشانده اند. یکی از مباحثی که ممکن است در این زمینه مطرح گردد، بررسی فقهی این موضوع و استخراج نظرات فقهاست. البته این مسئله از دیرباز در فلسفه فقه سیاسی اسلام و در بین فقها مطرح بوده است. در یک استقصای کلی در متون فقهی اهل سنت، نمی توان به یک دیدگاه واحد در این زمینه دست یافت. عده ای تعامل و سازش و عدم خروج بر چنین حاکمانی را توصیه نموده و هرگونه قیام و شورش علیه حاکم جائر را منع می کنند. دیدگاه دیگر در بین اهل سنت، حکم به جواز بلکه وجوب خروج علیه حاکم جائر است. در بین شیعیان همه فقها بر عدم مشروعیت حاکم جائر متفق القول اند؛ در نتیجه هیچ گونه الزامی بر متابعت مردم از چنین حاکمانی وجود ندارد. این نوشتار به بررسی فقهی حکم انقلاب و خروج علیه حاکم جائر از دیدگاه فقه فریقین به روش تحلیلی ـ توصیفی و با مراجعه به متون فقهی پرداخته است.
واژه‌های کلیدی: فقه انقلاب، فقه فریقین، خروج، حاکم جائر، شرایط اضطرار