ماهیت‌ فقه سیاسی از منظر آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی

توضیح

انبوه مسائل سیاسی و ضرورت نگرش جدید در پاسخ به مسائل فقهی، ایجاد دانشی مستقل یا میان‌رشته‌ای با عنوان فقه سیاسی را سبب شده است. به طور طبیعی اولین بحث در فقه سیاسی و بلکه هر دانشی، بحث از ماهیت آن است. ماهیت‌شناسی دانش نوعا بر تعریف، موضوع، غایت و ساختار یا تنظیم منطقی مسائل آن علم، متمرکز است. بر این اساس پژوهش حاضر در صدد است تا ماهیت‌شناسی فقه سیاسی را از منظر آیت‌الله محمدجواد فاضل به بحث بگذارد. بنابراین ابتدا با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، تعاریف و دیدگاه‌های مطرح دربارۀ فقه سیاسی بررسی و ارزیابی می‌گردد و در نهایت، تعریف، غایت و تقسیمات فقه سیاسی از منظر ایشان به بحث گذاشته می‌شود. به اعتقاد ایشان موارد سه‌گانه فقه سیاسی را باید در نسبت با تعریف فقه، غایت و تقسیمات آن ارزیابی نمود. از منظر ایشان تعریف مشهور از فقه و تقسیمات آن جامعیت لازم را ندارد و تعریف امام خمینی; را دقیق‌ترین تعریف از حیث موضوع و غایت فقه می‌داند. علاوه بر این، در بحث تقسیمات فقه، ایشان فقه را به دو قسم فردی و اجتماعی تقسیم کرده که قسم اجتماعی فقه از نظرگاه ایشان، مقوم تعریف فقه سیاسی است.
واژه‌های کلیدی: فقه، سیاست، فقه سیاسی، غایت فقه، تقسیمات فقه و فقه سیاسی.