ماهیت کیفری انقلاب رنگی؛ جرم سیاسی یا بغی

توضیح

انقلاب‌های رنگی یا مخملی از جمله ابزارهای جدید براندازی حکومت‌ها است. مقالۀ حاضر، به بررسی ماهیت کیفری این پدیدۀ اجتماعی و ارزیابی انطباق عناوین جرم سیاسی و بغی بر آن پرداخته است. بازخوانی چیستی و شرایط پیدایی انقلاب رنگی و توجه به مؤلفه‌های جرم سیاسی، حاکی از تمایز ماهوی انقلاب رنگی از جرم سیاسی است. چنان که از نظرگاه قانون‌گذار، انطباق بغی بر انقلاب رنگی منتفی است. اما با توجه به ادلۀ فقهی بغی، می‌توان گفت انقلاب رنگی، گونه‌ای از بغی است؛ زیرا آنچه مانعِ بغی انگاشتن انقلاب رنگی است، شرط مسلحانه بودن قیام، در جرم بغی است؛ در حالی که با بررسی مبانی جرم انگاری در بغی، چنین شرطی به عنوان شرطِ بغی قابل اثبات نیست و ادله‌‌ای چون معتبرۀ بزنطی و سیرۀ امیرالمؤمنین% در جنگ صفین، بیان‌گر آن است که خروج مسلحانه، شرط باغی شدن نیست؛ بلکه صرف اقدام عملی برای براندازی حکومت اسلامی یا محدود کردن گسترۀ آن در صورتی که همراه با شرایط دیگر بغی باشد، سبب باغی شدن فرد است.
واژهای کلیدی: حکومت اسلامی، خروج بر امام، وجوب، حفظ نظام، سیرۀ علوی