مبانی معرفتی جمهوریت در اندیشۀ سیاسی امام خمینی

توضیح

امام خمینی در مقاطع تاریخی پیش و پس از انقلاب اسلامی همواره بر نقش و جایگاه مردم در حکومت اسلامی تأکید داشت، اما چون مبانی فلسفی و دینی اندیشۀ جمهوریت را به‌صورت نظام‌مند تبیین و تشریح نکرده‌ بود، در نتیجه افراد مختلف با رویکردهای نظری متفاوت تفسیرها و تأویل‌های متفاوتی از جمهوریت و مبانی نظری آن در اندیشۀ سیاسی ایشان ارائه داده‌اند. حال پرسش این است که اندیشۀ امام خمینی در خصوص جمهوریت از کدام مبانی معرفتی مشتق شده است؟ پاسخ فرضی آن است که جمهوریت در اندیشۀ سیاسی امام خمینی ناشی از نگاه انسان‌شناسانه و هستی‌شناسانۀ نظام معرفتی عرفانی ایشان است. مقالۀ حاضر به شیوۀ تحلیلی و تفسیری در پی تبیین اصول و مبانی معرفتی جمهوریت در اندیشۀ سیاسی امام خمینی است. نتیجۀ به‌دست‌آمده این است که جمهوریت در اندیشه و نگاه عرفانی امام مبتنی بر اصولی نظیر آزادی انسان و خدمت به خلق است. در اندیشۀ عرفانی امام تأسیس حکومت با هدف خدمت به مردم انجام می‌گیرد. بدیهی است که خدمت به خلق دربردارندۀ رضایت و خواست مردمی خواهد بود. از سوی دیگر، در نظام معرفتی امام خمینی حقوق انسانی و حقوق دینی دو امر جداگانه به‌حساب نمی‌آیند، در نتیجه می‌توان گفت که در اندیشۀ امام جمهوریت در همان حال که جزء حقوق انسانی است، جزء حقوق اسلامی و دینی نیز محسوب می‌شود.
واژه‌های کلیدی: امام خمینی، اندیشۀ سیاسی، جمهوریت، عرفان، مردم.