توضیح

با تمام دقت نظری که پزشکان در انجام کار خود دارند؛ اما گاهی اتفاق میافتد که جراح ضمن عمل جراحی که مطابق قواعد فنی نیز صورت گرفته است ، جراحاتی به مریض وارد میآورد که عواقب خطرناک دارد و یا منجر به مرگ مریض میشود. در فقه اسلامی از آنجایی که پزشک امین جامعه است و فعلی را که بر روی مریض انجام می - دهد، از روی احسان است ؛ «و ما علی المحسنین من سبیل » (توبه /٦٠) و «هل جزاء الاحسان الا الاحسان» (الرحمن /٦٠)، در قبال خسارت ناشی از درمان، ضمانتی ندارد. برخی از فقهای شیعه ، چنین استدلال کردهاند که طبیب شرعا موظف به درمان بیمار است و در این راه نسبت به حصول نتیجه و بهبودی وی متعهد نیست ؛ بلکه بر اوست که سعی لازم را در حدود متعارف به منظور معالجه بیمار معمول دارد. در غیر این صورت مسوول شمردن طبیب موجب انسداد باب طبابت و امتناع پزشکان از درمان میگردد. قوانین موضوعه هم این نکته را از نظر دور نداشته ، دو راهکار اساسی برای مبری بودن طبیب از مسوولیت کیفری ارائه داده است . یکی اخذ برائت از بیمار یا کسان وی قبل از هرنوع جراحی و دیگری اخذ رضایت از مریض یا اولیای او قبل از هرگونه اقدام درمانی مهم که در مادة ٦٠ قانون مجازات اسلامی ایران و مادة ٥٣ قانون جزای افغانستان به آنها اشاره شده است . تحقیق حاضر به صورت مختصر مسوولیت کیفری پزشک و عدم آن را از منظر فقه و قانون موضوعه افغانستان و ایران مورد بررسی قرار داده است .
واژه های کلیدی: ﻓﻘﻪ اﺳﻼمی، ﻃﺒﯿﺐ، رﺿﺎﯾﺖ ﺑﯿﻤﺎر، اﺧﺬ ﺑﺮاﺋﺖ، ﻗﺼﻮر پزﺷکی، اﺑﺮاء، ﻣﺴﺆوﻟﯿﺖ.