مستندسازی بر اساس ادله سنتی و متجدّد الکترونیکی و آثار آن در نظام قضایی

توضیح

یکی از ابزارهای مهم جهت صدور احکام قضایی عادلانه و منصفانه، دلیل یا مدرک ارائه شده از سوی طرفین دعوا است. ادله سنتی در قالب‌های اقرار، شهادت، سوگند و ... است که در قالب برگه‌های کاغذی نیز در اختیار محاکم قرار می‌گیرد. مستندسازی به معنای ثبت و استقراء معلومات افزون بر سنتی به صورت ادله متجدّد الکترونیکی در سیستم حقوقی ایران به رسمیت شناخته شده و دارای ضوابط، عناصر و شرایط مشخصی است. مهم‌ترین عناصر مولد استنادپذیریِ ادله الکترونیکی مشتمل بر: امکان‌پذیری دستیابی به آن برای ارائه در محاکم قضایی، اصالت دلیل در زمان ارائه، تمامیت، دقت، امنیت، قابلیت استناد و ... است که دارای آثار چالش برانگیزی شامل: افشای اسرار در مرحله تفتیش داده‌های الکترونیکی، ابهام در تولید، عدم بازیابی برخی درخواست‌های مربوط به اسناد، آسیب‌پذیری اطلاعات و ... می‌باشد که قابل رفع یا تعدیل و به حداقل رساندن است و در مقاله حاضر مورد مداقه قرار گرفته است. ارزش ادله الکترونیکی با توجه به شرایط کنونی هم‏راستا با ادله سنتی است. با این وجود، اثبات اطمینان‌پذیری این نوع از ادله، مقامات قضایی را با مشکلاتی از قبیل عدم تشکیلات منسجم و قواعد مشخص مواجه ساخته است که با راهکارهایی مانند کسب تخصص و مهارت‌های ویژه در بهره‌مندی از این نوع ادله، حفظ و ارائه آن قابل ارزیابی است.
واژه های کلیدی: ادله، ادله سنتی، ادله الکترونیکی، مستندسازی، استنادپذیری