مصارف خمس از دیدگاه فقهای امامیه و اهل سنت

توضیح

در تحقیق حاضره، با استفاده از کتب معتبر فقهی» روایی و تفسیری» به بررسی و مقایسه مصارف خمس از دیدگاه امامیه و اهل سنت پرداخته شده است. پرداخت خمس به تصریح آیة ۴۱ سور انفال» از واجبات الهی و مورد اتفاق است. لیکن» در متعلقات» نحوة تقسیم ومصارف آن اختلاف وجود دارد؛ به گونه‌ای که می‌توان گفت. خمس به شکل متعارف آن از مختصات شیعه است. بنابر دیدگاه امامیه؛ تامین بودجة رهبری امت اسلامی و برطرف کردن نیازمندیهای محرومین از زکات (سادات) دو هدف عمده در تشریم خمس می‌باشند و در تعیین مصارف خمس نقش کلیدی دارند. سهم‌های خداء رسول و ذی‌القربی تامین کنندة جهت اول و سهم‌های یتامی» مساکین و ابن‌السبیل ناظر به هدف دوم می‌باشند. مراد از ذی‌القریی» اهل بیت عصمت و طهارتند که پس از پیامبر دو سهم خدا و رسول نیز از آن ایشان است. در زمان غیبت» نائبان عام حضرت حجت(عج) متولی امر خمسند. اصناف سه‌گانة سادات به شرط فقر و ایمان از مستحقین خمسند و صرف خمس در امور آنها منوط به اذن امام پا نائب اوست. در میان اهل سنت» ابوحنیقه خمس را سه سهم مساکین» یتامی و ابن‌السبیل از فقراء اعم از سادات و غیر آنها می‌دانده با این اعتقاد که پس از رسول(ص)» سهم وی و ذی‌القربی ساقط است. شافعیه و حنابله سهم خدا و رسول را یکی کرده» خمس را پنج سهم می‌دانند؛ سهم رسول صرف مصالح مسلمین و برای ذی‌القربی (منسویین به هاشم)» چه فقیر و چه غنی» جدای از عموم سه گروه باقیماندة ‌ نیازمنده سهمی‌است. مالکیه معتقدند خمس به ری حاکم واگذار می‌شود که هرگونه صلاح بدانده مصرف نماید.
واژه‌های کلیدی: مصارف خمس، امامیه، اهل سنت.