موضوع شناسی ورع برای فقه المعرفه و العقیده، فقه الاخلاق و فقه العمل بر اساس روایات
اخلاق (Ethics) | تحلیل محتوا (Content Analysis) | ورع (Abstention)
فصلنامه دین پژوهی و کارآمدی، بهار ۱۴۰۳، شماره ۱۱، ص.: ۶۱-۸۴.
۱۴۰۳ش.
یادداشت: عنوان انگلیسی: Recognizing the topic of Waraʿ(righteousness) in the fiqh Al-Ma'rafa and Al-Aqeedah, the fiqh Al-Akhlāq, and the fiqh Al-'Amal, based on the Narrations
موضوع فقه، رفتار مکلفان است که علیرغم اختلافهای میان فقیهان در شمولیت این موضوع، میتواند بر اساس نظر برخی، شامل سه حوزه فقه المعرفه و العقیده، فقه الاخلاق و فقه العمل باشد. فارغ از اختلافات در اصل مسئله، ورع نیز از واژگانی است که بهتناسب کاربردهای مختلف در فقه بهعنوان خصلت قاضی، مجتهد و مفتی و همچنین، گستردگی معنایی در روایات میتواند در هر سه حوزه فوق مطرح شود و موضوع حکم فقهی باشد. این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی درصدد پاسخ به این سؤال است که باتوجهبه ارتباط واژه «ورع» با سایر واژگان در روایات، ورع موضوع کدامیک از سه حوزه فقه المعرفه و العقیده، فقه الاخلاق و فقه العمل خواهد بود؟ جامعه آماری این پژوهش شامل 346 حدیث است که با استفاده از نرمافزار MAXQDA2020 کدگذاری شدند. محدود دانستن ورع به محدوده فقه الاخلاق و فقه المعرفه و العقیده به دلیل وجود روایات متعدد که ورع را در زمره عمل یا مساوی با آن میدانند، صحیح نیست، بلکه ورع در محدوده فقه العمل نیز داخل است و محدود دانستن آن به بابهای قضاوت، اجتهاد و تقلید و نماز در فقه العمل نیز کفایت نمیکند، بلکه ورع باید در باب عبادات فراتر از اوصاف امامجماعت نیز مطرح شود و چهبسا بتوان ورع را از اوصاف واجب همه بندگان و مکلفان اعم از مجتهد و مقلد دانست. در نهایت، ورع و واژگان مثبت همراه آن در روایات در صورتی موضوع فقه المعرفه و العقیده خواهد بود که دارای وصف معرفتشناختی باشد و اگر از مرحله شناختی خارج شد و به ظهور و بروز ظاهری در اعمال و رفتار انسان نرسید، در حوزه فقه الاخلاق وارد خواهد شد و اگر در قالب رفتار و فعل انسان عرضه شد، باید در وادی فقه العمل به دنبال حکم فقهی آن گشت.
واژههای کلیدی: ورع، تحلیل محتوا، فقه العمل، فقه الاخلاق، فقه المعرفه.
بازیابی پسورد
پسورد شما به ایمیل شما ارسال خواهد شد