عنوان
موقعیت و مبانی ارزش گذاری محیط‌زیست و لزوم مقابله با آلاینده‌ها در فقه اسلام
نویسنده
اصطلاحنامه
آلاینده های محیط زیست (Environmental Pollutants) | آلودگی -- جنبه های زیست محیطی (Pollution -- Environmental aspects) | حفاظت محیط زیست -- جنبه های مذهبی -- اسلام (Environmental protection -- Religious aspects -- Islam) | حقوق بین الملل محیط زیست (Environmental law, International) | حقوق محیط زیست (Environmental law) | قاعده لاضرر (Lazarar formula (Islamic law)) | محیط زیست -- جنبه های مذهبی -- اسلام
ناشر
فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، بهار و تابستان 1393، شماره 10، ص.: 7-30.
تاریخ نشر
1393
توضیح
در تحلیل فقهی، محیط زیست در شمار ارزش‌هایی است که در چارچوب مقاصد شریعت حفظ آنها ضروری و مقابله با هر نوع تهدیدی علیه آنها الزامی است. تأمین و تداوم مصالح مقصود شرع که در سه سطح ضروریات، حاجیات و تحسینیات دسته بندی می‌شوند، به نوعی با حمایت از محیط زیست ملازمه پیدا می‌کند. مصلحت را محافظت از مقاصد شرع و سد ذریعه را تحریم رفتارهای مضر به مصالح مشروع؛ دانسته‌اند. بر این اساس مصلحت و سد ذریعه را می‌توان دو مبنای تئوریک ارزش‌گذاری محیط زیست و دفع مفاسد و مضرات از آن دانست. این نظریه‌ها که البته پیوند آشکاری با قوعدی چون «لاضرر» دارند، در مجموع می‌توانند مبنایی شرعی برای تدوین یک نظام ملی پایدار و فراگیر درباره‌ی محیط زیست و پشتوانه‌ای اسلامی برای مشارکت فعال در برنامه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مربوط به محیط زیست به دست دهند.
واژه‌های کلیدی: فقه، محیط زیست، مصلحت، سد ذریعه، لاضرر.