نسبت قانون و شریعت در اندیشه سیاسی علامه میرزای نائینی

توضیح

دورة مشروطیت، یکی از خواندنی‌ترین فصول تاریخی جامعة ایران از حیث تأثیر و تأثر حوزه‌های فکری سنتی و مدرن به شمار می‌رود. انقلاب مشروطیت، در عین حالی که پاسخی به نیازها و شرایط حاکم بر ایران بود،‌ نتیجة فرآیند تحولات فکری رو به رشدی بود که از جهان غرب وارد ایران شد و در قالبی ساختارشکنانه، منطق نوینی را بر مناسبات سیاسی و اجتماعی جامعة ایران حاکم گردانید. نسبت اندیشة دینی شیعی با نظام و اندیشة سیاسی جدید که بر شاخصهایی چون عقل‌گرایی، علم، قانون و حقوق اساسی و غیره تأکید می‌ورزید، از جمله پرسشهای مهمی بود که فراروی اندیشمندان دینی قرار گرفت. تأمل در این پرسش و مانند آن، دوره‌ای از نواندیشی فکری و به نوعی بازآفرینی دینی را به وجود آورد. طیف وسیعی از علمای شیعه کوشیدند که راهی برای تبیین و توضیح فقهی حکومت مشروطه بیابند؛ علامه میرزای نایینی یکی از برجسته‌ترین آنان بود که در اثر مشهور خود کوشید به پرسشهای مختلف پیرامون مشروطیت در قالبی استدلالی پاسخ دهد. در این میان، یکی از پرسشهای مهم موضوع قانون و قانونگذاری توسط مجلس و نسبت آن با شریعت بود. مقالة حاضر سعی دارد این موضوع را از دیدگاه علامه نایینی بحث و بررسی کند.
واژه‌های کلیدی: مشروطیت، علامه نایینی، قانون، شریعت، مجلس شورا