نظارت بر کیفیت قوانین در رویه‌ شورای نگهبان

توضیح

اصولاً نهاد پاسدار قانون اساسی، وظیفه‏ی صیانت از قانون اساسی را از طریق تطبیق قوانین عادی با اصول قانون اساسی بر عهده دارد و این کارویژه‏ی سنتی این نهاد است. اما با بررسی رویه‏های عملی مشاهده می‏شود که هم شورای قانون اساسی فرانسه و هم شورای نگهبان در جمهوری اسلامی ایران گاهی گام از محدوده‏ی این وظیفه‏ی ذاتی خود فراتر نهاده و به نظارت بر کیفیت قوانین پرداخته‏اند. با این مبنا سؤال اصلی این پژوهش این است که معیارها و نحوه‏ی نظارت شورای نگهبان بر کیفیت قوانین کدام است؟ در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی، مشاهده می‏شود که این نهاد ضمن تطبیق مصوبات مجلس شورای اسلامی با موازین شرعی و اصول قانون اساسی، بعضاً مصوبات مجلس را از جهاتی مانند هنجاریت، شفافیت، ثبات، تحقق‏پذیری و قابلیت ‏اجرا، عادلانه بودن، انسجام و... مورد نظارت قرار داده است. برآیند این پژوهش آن است که با وجود نشانه‏هایی از رویکرد نظارت بر کیفیت قوانین در رویه‏ی شورای نگهبان، هنوز تحلیلی جامع در این خصوص در نظریه‏های مذکور وجود ندارد و بر این اساس، به‏نظر می‏رسد که رویه‏ی مرجع صیانت از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران باید معیارهای کیفی قوانین را فراهم و ارائه کند.
واژه‌های کلیدی: ثبات، شورای نگهبان، شفافیت، قانون اساسی، کیفیت قوانین، هنجاریت