نقد و بررسی قاعده «الهواء تابع للأرض» در اثبات جواز توسعه اماکن مناسک حج

توضیح

هرچند توسعه اماکن مناسک حج، به ‌دلیل افزایش روزافزون حج‌گزاران، امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر می‌نماید، که دولت سعودی با جدیت بدان می‌پردازد، لیکن باید توجه داشت که حج، به‌‌عنوان یک واجب شرعی، دارای محدوده معین و مضبوطی است و بدون اذن شارع و وجود دلائل شرعی متقن، نمی‌توان محدوده آن را توسعه داد؛ به‌‌نحوی ‌که به انجام دادن مناسک در غیر مواضع منجر گردد. با تتبع در ادله فقهای اهل سنت در توجیه علل جواز توسعه‌های صورت‌گرفته، ظاهراً و مع‌الأسف، دلیل صحیح السند و الدلاله‌ای بر این امر موجود نیست؛ چراکه عمده مستمسک آنان قاعده‌ای معروف به «الهواء تابع للأرض و القرار» است که مطابق بررسی مبسوط صورت‌ گرفته، این قاعده ادعایی بیش نبوده و در منابع شرعی، پایه و اساس استواری ندارد.
واژه‌های کلیدی: توسعه اماکن حج، قاعده الهواء تابع للأرض، طواف از طبقات فوقانی، سعی از طبقات فوقانی.