عنوان
نقش عدالت در فرآیند استنباط اول و دوم
نویسنده
ناشر
فصلنامه فقه، پاییز 1393، شماره 81، ص.: 3-20.
تاریخ نشر
1393
توضیح
عدالت از کهنترین مفاهیمی است که بشر با آن آشنا است و در زندگی روزمرّۀ او بسآمد چشمگیری دارد و در نصوص دینی به عنوان یکی از مقاصد اولیه انبیای الاهی از آن یاد شده است. این مفهوم، مفهومی پیشادینی است؛ اما نباید فارغ از نگاه به جهان، انسان و سرانجام وی، به تفسیر آن پرداخت. چنانکه در تطبیق آن بر مصادیق و یافتن عینیتهای آن، وقتی در یک نظام دیده میشود، باید عناصر مؤثـر در آن را ـ که در آن نظـام حضـور دارند ـ در نظر داشت. در بخش نظر و نظریهپردازی و اندیشهورزی با مفهوم و مصداقشناسی عدالت، برخوردی بایسته نشده است؛ از این رو، لازم است کاراییهای آن در کشف حکم بازخوانی شود تا اجرای عدالت بر بنیان آن صورت پذیرد. عدالت در فقه به مثابۀ یک سند، قاعده و رویکرد، حضور مییابد و به مثابۀ یک گفتمان عام در اجرای احکام مکشوف باید تحقق یابد.
واژههای کلیدی: عدالت، احکام، کشف، استنباط اول، استنباط دوم، قاعده، مطالعۀ هرمی و حلقوی