نگرشی بر روند تاریخی و حقوقی زندان در حقوق اسلام پیش از تدوین و تدوین

توضیح

"از آن‌جا که بخش‌بندی اصطلاح‌شناسی دیگری در ادبیات فقه وجود ندارد،سه‌ مقوله‌ی شناخته شده در حقوق امروز غرب را به کار خواهیم گرفت که گونه‌های گوناگون‌ زندان را در حقوق اسلام پیش از تدوین و تدوین در نظر می‌گیرد: الف)بازداشت اجرایی یا اداری (adminstrative detention) یعنی کاربرد زندان‌ به عنوان ابزار اجبار،نخست ناگزیرسازی بدهکار نافرمان به پرداخت بدهی. 1چون تأیید صحت و سندیت این روایتها دشوار است و از آن‌جا که‌ شریح سیمایی افسانه‌گون یافته است،که به احتمال به عنوان داور کار می‌کرد تا قاضی،2به درستی نمی‌توان تعیین کرد که چه هنگام زندان برای بدهی به حقوق اسلام‌ راه یافت. این کارها با بازداشت‌ اداری یا اجرایی و پیش از دادرسی که از آن رهگذر بدهکار یا زندانی چشم به راه روز دادرسی بازداشت می‌شد تا آن‌که بدهی‌اش را بپردازد و یا دادرسی‌اش آغاز شود، همخوان است این حقیقت که فقیهان مسلمان تنها از زندان برای بدهی گفتگو می‌کنند، می‌تواند توضیح دهد که چرا آنان توجه ویژه و برجسته‌ای به حقوق زندانیان نشان‌ می‌دهند و این‌که از شرایط زندان پیداست که به نسبت بهداشتی بوده است. بار دیگر آشکار می‌شود که زندان بیشتر به عنوان معیار سیاسی-موضوعی که در این‌جا بیرون از جستارها بوده است-به کار می‌رفت و این‌که تعیین زندانها منحصرا برای‌ بازداشت تنبیهی اندک بود. تنها نتیجه‌ی اطمینان‌بخشی که می‌توان از این بحث بیرون کشید این‌ است که فقیهان مسلمان به زندان به عنوان ابزار رفتار با بدهکار می‌نگریستند و این‌که‌ آنان به کیفر تبعی همچون پذیرفته‌ترین و عادی‌ترین چهره‌ی مجازات نگاه می‌کردند."