وجوب اطاعت از حکم حاکم اسلامی

توضیح

اﺣﮑﺎﻣﯽ را ﮐﻪ در ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﯽ ﺟﺎری ﻣﯽﺷﻮد، ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد: ﺣﮑﻢ اﻟﻬﯽ و ﺣﮑﻢ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ. اﺣﮑﺎم اﻟﻬﯽ ﻫﻤﺎن اﺣﮑﺎم ﮐﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺠﺘﻬﺪ آﻧﻬﺎ را از ادﻟﻪ ارﺑﻌﻪ ﯾﻌﻨﯽ ﮐﺘﺎب، ﺳﻨﺖ، اﺟﻤﺎع و ﻋﻘﻞ، ﺑﻪ دﺳﺖ آورده و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺘﻮی در رﺳﺎﻟﻪ ﻋﻤﻠﯿﻪ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ. اﻣﺎ اﺣﮑﺎم ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺑﻪ اﺣﮑﺎﻣﯽ ﮐﻠﯽ و ﺟﺰﯾﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺣﺎﮐﻢ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﻮاﻧﯿﻦ، ﺿﻮاﺑﻂ و ﻧﯿﺰ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﻈﺎم و ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ اﻧﺸﺎء ﯾﺎ اﺟﺮاء ﻣﯽﮐﻨﺪ. روﺷﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻃﺎﻋﺖ از اﺣﮑﺎم اﻟﻬﯽ ﺑﺮ ﻫﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ واﺟﺐ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ آﻧﭽﻪ ﻣﻮرد ﺳﻮال و ﺗﺮدﯾﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ: آﯾﺎ ﺣﮑﻢ ﺣﺎﮐﻢ اﺳﻼﻣﯽ ﻫﻢ دارای وﺟﻮب اﻃﺎﻋﺖ اﺳﺖ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ؟ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﯽ ادﻟﻪ ﻓﺮﯾﻘﯿﻦ، روﺷﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺣﮑﻢ ﺣﺎﮐﻢ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﺣﮑﺎم اﻟﻬﯽ واﺟﺐ اﻻﻃﺎﻋﺔ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ذﮐﺮ ﻣﻌﻨﺎی ﻟﻐﻮی و اﺻﻄﻼﺣﯽ ﺣﮑﻢ ﻣﯽﭘﺮدازد، ﺳﭙﺲ ﺷﻮاﻫﺪی از ﮐﻠﻤﺎت ﻋﻠﻤﺎء را ذﮐﺮ ﮐﺮده و در آﺧﺮ، ادﻟﻪ ﻓﺮﯾﻘﯿﻦ را در اﯾﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز، ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺨﺘﺼﺮ ادﻟﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.
واژه های کلیدی: حاکم، حکم، حکم حکومتی، وجوب اطاعت.