آسیب شناسی مسئله تعدد زوجات در حقوق و رویه قضایی ایران

توضیح

یادداشت: عنوان انگلیسی: Pathology of the problem of polygamy in Iranian law and procedure
پدیدة چندهمسری از مباحثی است که در قرن اخیر بسیار مورد توجه اندیشمندان اجتماعی قرار گرفته است. نکتة درخور تأمل در این تبیین‌ها، اتخاذ سرسختانة موضع دفاع یا مخالفت با چندهمسری است. از نظر برخی افراد، چندهمسری در زمان‌های گذشته رسم بوده است و اینک در بیشتر جوامع مرسوم نیست. از نظر گروه دیگر، تنها اصل تجویز آن در متون دینی، بر جواز انجام آن کفایت می‌کند. با توجه به این مسئله، که چندهمسری تحت عنوان «تعدد زوجات» تابع وجود شرایطی خاص (برگرفته از شرع و قانون) برای امکان تحقق است، حمایت از حقوق زنان، سلامت جامعه و پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم چندهمسری بر خانواده، به‌منزلة اساسی‏ترین نهاد اجتماعی، اهمیت توجه قانون‌گذار به این مقوله را دوچندان می‏کند. در مقالۀ حاضر، به روش کتابخانه‏ای، با رویکرد تحلیلی‌ـ توصیفی و استنتاجی، پس از بررسی تعدد زوجات در اسلام و پرداختن به این مسئله که اصل بر «تک‏همسری» است، به بررسی قوانین مرتبط با آن در قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده پرداخته و پس از تحلیل نموداری 20 پروندۀ مرتبط با تعدد زوجات، درنهایت در جهت حمایت از تحکیم بنیان خانواده و در دفاع از حقوق زنان و اطفال در خانواده‏هایی که با این معضل روبه‌رو می‏شوند پیشنهادهای قانونی ارائه شده ‏است. مبتنی بر این امر که علل مشروع و موجه تقاضای ازدواج مجدد در قانون نام برده شود و دادخواست ازدواج مجدد منوط به وجود یکی از این علل به دادگاه به طرفیت زوجه ارائه شود و همچنین نهاد مشاورة تخصصی در دادخواست‏هایی که به سبب نشوز و عدم تمکین است در متن قانون پیش‏بینی شود.
واژه های کلیدی: تعدد زوجات، تک‌همسری، حقوق، قانون، رویه قضایی.