تاملی فقهی در کودک همسری در پرتو مصلحت و سلامت روحی و روانی کودک در عصر حاضر

توضیح

یادداشت: عنوان انگلیسی: A Jurisprudential Reflection on a Child Marriage in the Light of Expediency and Mental Health of the Child in the Current Era
زمینه و هدف: در زمان حاضر به علت جوازی که برای ولی قهری در تزویج کودکان فراهم آمده، شاهد مسأله کودک‌همسری هستیم که این امر سبب ایجاد نگرانی پیرامون حقوق کودکان و به تبع آن موجب اختلاف نظر در میان آرای محققان در مورد حکم ماده 1041 ق.م شده است. وجود اختلاف نظرهای متعدد در این زمینه و آثار حقوقی و پیامدها و آسیب‌های اجتماعی و روحی و روانی مترتب بر آن، پژوهش در این زمینه را ضروری کرده است. این پژوهش با هدف بررسی موضوع و حکم کودک‌همسری در عصر حاضر انجام شده است.
روش: این پژوهش با بهره‌گیری از منابع اسلامی به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی انجام شده است.
ملاحظات اخلاقی: در سراسر پژوهش حاضر صداقت و امانتداری علمی به طور کامل رعایت شده است.
یافته‌ها: منظور از مصلحت در تزویج کودک که در فقه و ماده 1041 ق.م به آن اشاره شده، مصلحت مطلق و همه‌جانبه کودک در زمینه های مالی، جسمی، عاطفی، روحی و روانی است. جز در موارد اندک و به خاطر وجود مصلحت شخصی خاص، در بسیاری از موارد، مصلحت مطلق و همه‌جانبه کودکان در ازدواج محرز نمی‌شود. بر اساس تحقیقات علمی و میدانی انجام‌شده در عصر حاضر کودکان بعد از ازدواج با مشکلات متعدد جسمی، عاطفی، روحی و روانی مواجه می‌شوند.
نتیجه‌گیری: یافته‌های تحقیق نشان می‌‌دهد از لحاظ فقهی در تزویج کودکان رعایت مصلحت بر عدم وجود مفسده ترجیح دارد، لذا شرط زیربنایی صحت تزویج کودکان، رعایت مصلحت همه‌جانبه کودک است. همچنین با استناد به تحقیقات علمی انجام‌شده در مسأله تزویج کودکان در عصر حاضر، با در نظرگرفتن بیم ضرر و آسیب‌های مالی، جسمی و روحی و روانی و عاطفی ناشی از کودک‌همسری، کودک‌همسری از لحاظ فقهی و قانونی با اشکال مواجه است. می‌توان بر مبنای قاعده «لاضرر» از اعمال ولایت ولی قهری در تزویج کودکان جلوگیری کرد. باید با سازوکارهای لازم از ترویج کودک همسری در جامعه جلوگیری کرد.
واژه های کلیدی: کودک‌همسری، سلامت کودک، سلامت روحی و روانی، مصلحت کودک، عدم مفسده.