تحلیل تربیتی ازدواج در سنین رشد از منظر فقه نظام خانواده با تاکید بر کودک همسری

توضیح

در فقه نظام خانواده، کلان‌موضوع خانواده به لحاظ نظام اجتماعی بررسی می‌شود. از این منظر، نظام تربیت خانواده، از ابواب این نظام فقهی است که شامل سه قسم تربیتی می‌شود: تربیت تأدیبی، تربیت سلوکی و تربیت رشادی. موضوع تربیت رشادی، تمهیدات عملی در جهت رشد و بلوغ متناسب با زندگی اجتماعی است. در این نوع تربیت، مربّی، به آماده‌سازی متربّی برای ورود او به زندگی در خارج از محیط والدی اقدام می‌کند. مسئله اصلی این پژوهش این است که ازدواج در سنین رشد از منظر فقه نظام خانواده چه نوع تحلیل تربیتی به دست می‌دهد. این مقاله با روش استکشاف نظام و بر مبنای تنقیح مناطات عامّه، در پی کشف مسئولیت‌های سه‌گانه خانواده، جامعه، حاکمیّت در این مسئله است. یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد که به استناد قرآن کریم، چهار ‌دسته روایات و ادلّه تمهید در مداخله، اوّلاً ترغیب به ازدواج دختر پیش از دوره بلوغ در روایات معلّل به وجوب عفاف است و این ترغیب، خصوصیت ندارد. ثانیاً مقتضای ازدواج پسر، قبول مسئولیت در نفقه و سایر شئون همسری و پدری است که با وجوب تربیت اجتماعی از ناحیه ولیّ ملازمه دارد. ثالثاً ازدواج پیش از تکمیل دوره رشد، مستلزم حرمت یا بطلان نمی‌شود و مسئولیت تمهیدی- مراقبتی خانواده و دولت، رافع موانع عقلایی آن است. درنتیجه، مشروعیت ازدواج در سنین رشد همگام با مسئولیت‌های سه‌گانه تربیتی در جلوگیری از آسیب‌های احتمالی آن اثبات می‌شود.
واژه های کلیدی: سن ازدواج، کودک‌همسری، فقه نظام خانواده، فقه نظام تربیت خانواده.