نقد و بررسی تعریف حق قسم در آرای فقهای امامیه

توضیح

یادداشت: عنوان انگلیسی: Criticizing and analyzing to Definition of right of ghasm in Islamic jurists Opinion
در فقه امامیه «قسم» از حقوق زوجه در عقد نکاح می­باشد که با هدف تأمین عدالت در بین زوجات در فرض چندهمسری تشریع یافته است. سه تعریف مختلف از «قسم» ارائه شده است. در تعریف نخست، قسم، حقی واجب برای زوجه­ای است که دارای حق نفقه می­باشد. در دومین تعریف، حق قسم به «برقراری عدالت در میان زوجات» و در تعریف سوم به «تقسیم شب‌ها در میان زوجات» تعریف شده است. طبق بررسی­ها، تعریف حق قسم بر اساس «حق انفاق»، جامع افراد و مانع اغیار نمی­باشد. به علاوه با توجه به اینکه لازمه اجرای حق قسم «برقراری عدالت بین زوجات» بوده تعریف این حق با فصل «عدالت» از قبیل اطلاق لازم بر ملزوم بوده و مجاز لغوی است. تعریف حق قسم به «تقسیم شب‌ها»، به دلیل برخورداری از دلالت مطابقی و مبرا بودن از اشکالات دو تعریف دیگر دقیق‌ترین تعریف حق قسم می­باشد. علی‌رغم تبیین تفصیلی مقررات حق قسم در فقه امامیه و جایگاه ویژه این حق در تحکیم روابط زوجین در فرض تعدد زوجات، انعکاس مقررات این حق در قوانین خانواده مغفول مانده است. پژوهش حاضر، در راستای رفع خلأ مذکور، ضمن تبیین این نقص قانونی، تعریف دقیق حق قسم و مواد قانونی متعددی را در این باره، جهت انعکاس در قوانین خانواده پیشنهاد می­کند.
واژه های کلیدی: انفاق، تعدد زوجات، تقسیم شب‌ها، حق قسم، عدالت، فقه امامیه.