فصلنامه حقوق پزشکی، سال ۱۴۰۰، شماره ۵۶، ص.: ۵۶۱-۵۷۳.
تاریخ نشر
۱۴۰۰
توضیح
زمینه و هدف : تاثیر آزمایش «DNA «بر حقوق خانواده و مشخصا نهاد لعان، موضوع این
نوشتار است. براساس نظر کارشناسان علوم زیستی، دقت این آزمایش، برای اثبات رابطه
ابوّت، در برخی از موارد تقریبا صد درصد است. اما در فقه و قانون، اثبات نسب و اثبات رابطه ابوّت از طریق اماره فراش است. آراء دیوان عالی کشور معتقدند که اماره فراش مقدم برآزمایش »DNA »است. براساس موازین قانونی، پس از تحقق اماره فراش، برای نفی ولد ونفی رابطه ابوّت، باید از نهاد لعان استفاده کرد. در ماده 1162 قانون مدنی، تقاضای لعان، تنها تا دو ماه بعد از تولد طفل قابل رسیدگی است. این درحالی است که عمال و در عمده موارد، پس از این مدت است که اشخاص به مراجع قانونی مراجعه میکنند که مورد بررسی این تحقیق است.
مواد و روشها: روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است. این تحقیق با مراجعه به کتابها و سایتهای معتبر و تحلیل نتایج مذکور در آنها تدوین شده است.
یافتهها: قید دو ماه، در قرآن و سنت نیامده است و ادله مستحکمی ندارد و اکثر فقیهان از جمله محقق حلی، شهید اول، عالمه حلی، شهید ثانی، صاحب جواهر و امام خمینی (رضوان
الله علیهم) صراحتا این قید را نفی کردهاند.
ملاحظات اخلاقی: در استنادات و نقل قولها رعایت امانت و دقت شده است. هدف اخلاقیِ
تحقیق، رعایت خواسته افراد و عرف و شرع مبنی بر دانستن نسب واقعی است.
نتیجهگیری: بهتر است قانونگذار قید دو ماه در ماده 1162 را حذف کند تا هر زمانی که
دادگاه به استناد آزمایش «DNA «به نبود رابطه ابوّت یقین پیدا کرد، حکم به نفی نسب
بدهد و از این طریق، حفظ نسل و نسب که یکی از نگرانیهای ذهنی اشخاص و یکی از
مقاصد شریعت است، تقویت شود.
واژههای کلیدی: آزمایش DNA، نسب، لعان، نفی نسب، فرزند، فراش، قانون مدنی ایران.
نقش آزمایشهای «دی.ان. ای» در ثبوت و عدم ثبوت نسب و جرائم از دیدگاه فقه اهل بیت (ع) و فقه حنفی