احکام امضائی قرآن مجید: معیار و آثار (با تکیه بر حوزه معاملات)

توضیح

احکام امضایی قرآن مجید (در مقابل احکام تأسیسی و احداثی) بخش مهمی از احکام قرآن شمرده می‌شود. این بخش از احکام قرآن، تاکنون مورد بررسی جامع (از جهت ماهیت، معیار و آثار) قرار نگرفته و این رساله کوششی در این جهت با روش تحلیلی - توصیفی است. این احکام در شرایع سابق، عقل، عقلاء و یا عرف خاص زمان نزول قرآن دارای پیشینه بوده و مورد امضای قرآن مجید قرار گرفته‌اند. دستاورد بررسی ماهیت این احکام و پرداختن به زوایای مختلف آن و سپس پرداختن به معیار و ملاک تشخیص این احکام قرآنی و اعتبارسنجی امور مختلف در این جهت، آن شد که هر ادعا در امضایی شمردن احکام قرآنی، تصدیق نشده و عیار و شاخص امضایی بودن در مورد آن و دلیلی اطمینان بخش یا لااقل معتبر بر آن مطالبه شود. در این نوشتار، آثار و نتایج فقهی - اصولی این احکام، مورد بررسی قرار گرفت و به عنوان مثال؛ موقت بودن این احکام و تغییر آن، نقد و بی‌اثری اطلاق پذیرفته شد. مباحث بر محور احکام امضایی قرآن و با موضوعیت قرآن مجید مطرح گشته و تلاش شد تا با بهره‌گیری و بهره‌مندی حداکثری از آیات قرآن مجید و مصادیق قرآنی، این بحث‌ها جنبه عینی‌تر و وجه قرآنی‌تری بگیرد. با توجه به گستردگی احکام قرآنی، احکام معاملات (به معنای عام) که نقش امضاء در آن محسوس‌تر است، مورد تکیه و تأکید قرار گرفته است.
واژه‌های کلیدی: احکام، احکام امضایی، احکام تاسیسی، قرآن، معاملات