ارزیابی انگیزه فعالیت های اقتصادی از منظر اقتصاد اسلامی

توضیح

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مطالعه ی انگیزه ی فعالیتهای اقتصادی که میتواند انتخابها و تصمیمگیری های افراد را تحت تأثیر قرار دهد، یکی از مهمترین بخشهای علم اقتصاد است. در علم روانشناسی انگیزه ها معادل امیال و نیازهای انسان هستند که بدون شک شناخت امیال و نیازهای انسان، مستلزم شناخت ماهیت انسان و دیدگاههای وی درباره ی جهان اطراف است. این شناختها که مبانی بینشی نامیده میشود در هر نظام و جامعهای متفاوت است. پژوهش حاضر با بررسی مبانی بینشی دو نظام سرمایه داری - که نظریات روانشناسی غربی و اقتصاد متعارف در آن شکل گرفته است- و اسلام و همچنین منابع و متون اقتصادی، روانشناسی و اسلامی اینگونه نتیجه میگیرد که انگیزه ها و نیازهای متصور برای انسان در این دو نظام متفاوت است و این نیازهای مطرح شده منطبق با مبانی بینشی پذیرفته شده در هر دو نظام است. یکی از مهمترین مولفه هایی که در ارتباط با انگیزه ی فعالیت های اقتصادی تأثیری دوسویه دارد، نهادهای مالی هستند. این پژوهش با بررسی چندین نهاد مالی نتیجه میگیرد که انگیزهی افراد در خصوص پسانداز و یا دریافت تسهیلات تعیین کننده ی انتخاب نهادهای بانکی است، درنتیجه هرچه انگیزهها به سمت نهادی خاص متمایل تر باشد، آن نهاد بخصوص توسعه ی بیشتری خواهد یافت. از طرفی نهادهایی خاص - مثل قرض الحسنه- باعث میشوند فقط انگیزه های مادی صرف مد نظر نباشد و انگیزه های غیرمادی و معنوی در افراد تقویت شود.